Nynke runt samen met haar man Jan een manegebedrijf in de vorm van een VOF.

Op een warme zomermiddag geeft Nynke een aantal kinderen les. De kinderen rijden tijdens de les op de pony’s van de manege.
De les verloopt leuk en de kinderen hebben zichtbaar veel plezier op de pony’s. Pony Bengel is een kleine dondersteen en probeert aan het einde van de les er tussenuit te knijpen met zijn ruitertje nog op de rug. Bengel gaat in volle galop door de bak op zoek naar een uitgang om weg te komen. Nynke probeert Bengel tijdens deze escapade te ontwijken, maar is helaas te laat met haar manoeuvre. Bengel dendert vol over haar heen.
Nynke wordt snel afgevoerd naar het ziekenhuis waar na onderzoek blijkt dat haar been zwaar beschadigd is. Nynke staat een lange periode van herstel te wachten, waarna het nog maar de vraag is of haar been nog wel volledig goed zal gaan functioneren en of en in welke mate zij haar werk weer kan gaan hervatten.

Nynke legt het ongeval voor aan de verzekering, maar die weigert met geld over de brug te komen. Nynke is immers door haar eigen pony onder de voet gelopen. Als bezitter ben je aansprakelijk voor de schade die jouw eigen dier aanricht bij een ander maar ook bij jezelf.
Nynke laat het er niet bij zitten en gaat vervolgens haar man Jan aansprakelijk stellen voor de door haar geleden schade. Jan is immers ook bezitter en mede-bedrijfsmatige gebruiker van de pony en volgens Nynke dus aansprakelijk voor de schade die zijn pony (althans zijn deel van de pony) bij haar heeft veroorzaakt. Wederom weigert de verzekering om de schade te vergoeden, waarna Nynke naar de rechter stapt.


Risico aansprakelijkheid

Bij dieren heeft er een risico-aansprakelijkheid te gelden. Je bent aansprakelijk voor de schade die jouw dier aanricht, ook al kan jij er niets aan doen. Als je paard uitbreekt en een auto van iemand beschadigt dan ben je hier als bezitter dus voor aansprakelijk ook al lig je op dat moment met een cocktail in de hand op het strand van Cuba.

Als een dier wordt ingezet voor bedrijfsmatige activiteiten, dan is de bedrijfsmatige gebruiker aansprakelijk voor de schade die een dier aanricht. Als je je paard in ruil voor korting op het stalgeld aan de manegehouder beschikbaar stelt om te gebruiken in de manegeles, dan is de manegehouder aldus aansprakelijk voor de schade die jouw paard tijdens de manegeles veroorzaakt.

In bovenstaande voorbeeld is Nynke zowel de bezitter als de bedrijfsmatige gebruiker van de pony. Zij is dus zelf aansprakelijk en zal dus haar eigen schade moeten vergoeden.


Hangmat- arrest

Nynke voert echter aan dat haar man Jan mede-bezitter en mede bedrijfsmatig gebruiker van de pony is. Zij runnen immers samen de V.O.F. Zij is van mening dat zij Jan aansprakelijk kan stellen voor zijn deel als medebezitter en gebruiker van de pony. Het aan Jan toekomende deel van de pony heeft immers ook schade bij haar veroorzaakt. Voor dit deel probeert zij Jan aansprakelijk te stellen (althans wenst zij dat zijn verzekering dit deel van de schade gaat vergoeden).

In de rechtspraak is enkele jaren geleden een uitspraak gedaan over de aansprakelijkheid van medebezitters van een opstal. Kort samengevat viel een vrouw uit een hangmat en liep daarbij schade op omdat de bevestiging van de hangmat door een verborgen constructiefout in de pilaar los liet. De pilaar/woning had zij samen met haar man in eigendom.
Een woning betreft een opstal, waarvoor ook risico-aansprakelijkheid heeft te gelden. Omdat de vrouw eigenaar van de woning was, was zij volgens de hoofdregel aldus zelf aansprakelijk voor de schade. De rechter was in deze zaak van mening dat de man voor een deel aansprakelijk was voor de schade die zijn vrouw had geleden. De man was als mede-bezitter van de woning volgens de rechter mede aansprakelijk voor de schade die zijn vrouw door een mankement aan de woning had geleden. De man (althans zijn verzekering) moest dus een deel van de schade van zijn vrouw vergoeden.

Nynke probeert op deze jurisprudentie in te haken. Zij is van mening dat de mede aansprakelijkheid die bij het mede-bezit van een opstal ook heeft te gelden bij het mede-bezit of mede bedrijfsmatige gebruik van een dier.


Oordeel rechter

Uit de wet vloeit niet voort of de ‘hangmatgedachte’ ook bij dieren kan worden toegepast. Bij deze keuze zal gekeken moeten worden wat naar maatschappelijke opvattingen het meest redelijk wordt geacht.
De rechter gaat ervan uit dat een potentieel slachtoffer over het algemeen niet bekend is met het risico van schade dat een verborgen gebrek bij een opstal tot gevolg kan hebben. De kans op schade ontstaan door een gebrek bij een opstal is over het algemeen klein en men is zich hier ook niet van bewust. Dit geldt niet alleen voor het potentiële slachtoffer maar ook voor de mede-bezitter van het opstal. Het ligt dan ook niet voor de hand om voor dergelijke schadegevallen een specifieke ongevallenverzekering af te sluiten. Indien er echter schade op zal treden als gevolg van een gebrek aan een opstal is de schade veelal groot. Met het oog hierop is het maatschappelijk gewenst dat het slachtoffer en in het bijzonder de medebezitter de aansprakelijkheidsverzekeraar van de andere medebezitter kan aan spreken, zodat op dergelijke wijze een deel van de schade vergoed kan worden.

De rechter neemt het standpunt in dat bovenstaande vlieger niet op gaat bij dieren. Vanwege de onberekenbare krachten en eigen energie van een dier als levend wezen, schept de bezitter van een dier voor anderen een gevaar. De kans dat een dier schade zal veroorzaken is vele malen groter dan dat een opstal schade zal veroorzaken. De bezitter van een dier roept tegenover anderen aldus een gevaar in het leven. Aangezien de medebezitter van een dier mede verantwoordelijk is voor het scheppen of handhaven van het risico, behoeft de medebezitter geen bescherming. Een gevalletje eigen schuld, dikke bult. Doordat je een gevaar creëert voor anderen, geniet je als medebezitter ook geen (juridische) bescherming tegen het gevaar. Indien er schade is ontstaan door het toedoen van dieren kan de medebezitter die de schade heeft opgelopen de aansprakelijkheidsverzekering van de andere medebezitter aldus niet met succes aanspreken. De mede bezitter die schade heeft opgelopen heeft door het bezitten van het dier bewust voor zichzelf een gevaar in het leven geroepen of in stand gehouden waarvan hij geacht wordt zich bewust te zijn. Met het oog hierop kan van een (mede)bezitter van een dier ook eerder verwacht worden dat hij tegen het risico van schade bij zichzelf een verzekering af zal sluiten.
Gelet op voorgaande acht de rechter het niet redelijk of maatschappelijk wenselijk dat mede-bezitters van dieren over en weer aansprakelijk jegens elkaar zijn. Een eventueel beroeps-, dan wel bedrijfsmatig gebruik van een dier maakt hierbij geen verschil.

De rechter volgt het standpunt van Nynke dus niet.

Conclusie

Het aansprakelijheidsrecht blijft een lastige materie. De rechter zal diverse omstandigheden bij het vaststellen van de aansprakelijkheid betrekken, die per geval zullen verschillen.
Daarnaast blijkt maar weer dat het werken en omgaan met paarden risico’s met zich meebrengt. Vanwege de onberekenbare kracht en de eigen energie is de kans relatief groot dat paarden schade veroorzaken. Indien u een paard samen met iemand heeft kunt u de andere niet aansprakelijk stellen voor de door u opgelopen schade die door het paard is ontstaan. Zorg aldus voor een goede en correcte verzekering die de door u opgelopen schade zal vergoeden indien deze veroorzaakt is door uw eigen paard!



In onderhavig voorbeeld is getracht om een beeld te geven van kwestie die zich in de hippisch recht praktijk kan voordoen. De juridische materie in dit artikel is slechts beknopt besproken en is aldus niet volledig. Houdt u voor ogen dat diverse omstandigheden/feiten een rol spelen in de uitkomst. De uitkomst zal derhalve per geval verschillen. U kunt daarom ook geen rechten aan bovenstaande artikel ontlenen. Voor bovenstaande casus is een bepaalde procedure die zich daadwerkelijk heeft voorgedaan als leidraad gebruikt, maar wordt slechts beknopt en vereenvoudigd weergegeven teneinde het begrijpelijk te houden voor de lezer. Eventuele overeenkomsten in namen berusten puur op toeval.


Geschreven door: advocaat Femke de Reus

Bent u benieuwd naar wat Reus Advocatuur voor u kan beteken? Lees dan verder op onze speciale pagina over Aansprakelijkheid. Of maak een afspraak voor ons gratis spreekuur!